του Ιωάννη Κόσσου

 

Πρόκειται για τον πρώτο ανδριάντα που φιλοτεχνήθηκε στο νέο ελληνικό κράτος. «Ο εικονιζόμενος εξιδανικεύεται με παραπληρωματικά στοιχεία, όπως το δάφνινο στεφάνι και τα παράσημα. Εξαίρετη η φιλοκαλία του με την ανάγλυφη αλληγορική μορφή στο βάθρο του Ευαγγέλη Ζάππα. Ο ανδριάντας του Ζάππα μέσω των ιματίων πάνω από τα σύγχρονα ρούχα συνδέεται με μορφές της κλασικής τέχνης.» (Σχόλιο της Δώρας Μαρκάτου, ιστορικού της τέχνης.).
 
Ο Ιωάννης Κόσσος (1822 - 1875) ήταν Πελοποννήσιος γλύπτης, γεννημένος στην Τρίπολη της Αρκαδίας το 1822, ένα χρόνο μετά την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης του 1821. Είναι ένας από τους πρώτους και πιο επιφανείς γλύπτες της απελευθερωμένης Ελλάδας. Πέθανε στην Αθήνα το 1875. Ο Κόσσος απασχολήθηκε σε νεαρή ηλικία ως καραβομαραγκός και κατασκευαστής ακρόπωρων σε αρσανά του πατέρα του στον Πόρο. Αργότερα γράφτηκε στο Σχολείο των Τεχνών και σπούδασε γλυπτική, με δάσκαλο το Γερμανό κλασικιστή γλύπτη Κρίστιαν Ζήγκελ (C. Siegel). Mε υποτροφία, συνέχισε τις σπουδές του στη Φλωρεντία και σε ηλικία 40 περίπου ετών άνοιξε δικό του εργαστήρι μαρμαρογλυπτικής στην Αθήνα. Ο Κόσσος βραβεύτηκε το 1870 στα «Ολύμπια» (όπως ονομαζόταν τότε το Ζάππειο Μέγαρο) και στην Παγκόσμια Έκθεση Καλλιτεχνίας στη Βιέννη το 1873, με το έργο του «Ιδεώδης Ελλάς». Μαθητής του Κόσσου υπήρξε ο κλασικιστής γλύπτης Γεώργιος Βρούτος. Ο Ιωάννης Κόσσος φιλοτέχνησε κυρίως ανδριάντες και προτομές σε μάρμαρο, που φέρουν τα μορφικά γνωρίσματα του κλασικισμού. Στις πιο σημαντικές δημιουργίες του Ιωάννη Κόσσου περιλαμβάνονται: Ανδριάντας Ευαγγέλη Ζάππα, Ρήγα Φεραίου, Προτομή Ιωάννη Εϋνάρδου, Ιωάννη Καποδίστρια, Βασιλέως Γεωργίου Α', Βασίλισσας Όλγας.
 
Ο Ευάγγελος Ζάππας (1800–1865) ή Ευαγγέλης Ζάππας ήταν ένας Έλληνας αγωνιστής του 1821, επιχειρηματίας, φιλάνθρωπος και εθνικός ευεργέτης. Πρωτοστάτησε και έπαιξε κύριο ρόλο στην αναβίωση των Ολυμπιακών αγώνων. Γεννήθηκε στο χωριό Λάμποβο στην Βόρεια Ήπειρο (σημερινή Αλβανία) το 1800. Η πιο εντυπωσιακή εκδήλωση της προσφοράς του Ευαγγέλου προς την Ελλάδα ήταν το εγχείρημα αναβίωσης των Ολυμπιακών αγώνων. Ο Ευάγγελος Ζάππας, μαζί με τον εξάδελφό του Κωνσταντίνο Ζάππα τιμώνται ως εθνικοί ευεργέτες από το 1859, όταν ιδρύθηκαν τα "Νέα Ολύμπια", έκθεση γεωργική, τεχνική και βιομηχανική που ορίστηκε να πραγματοποιούνται ανά τετραετία (στο "Ζάππειο"). Το 1856 έγραψε στο βασιλιά Όθωνα προσφέροντας 400 μερίσματα της Εθνικής Ατμοπλοΐα ώστε τα κέρδη να χρησιμοποιηθούν για την ίδρυση των Ολυμπιακών αγώνων, την Ολυμπιάδα και για τα βραβεία των νικητών των αγώνων. Το 1859 κατάφερε να αναβιώσει τους Ολυμπιακούς Αγώνες σε μια πλατεία της Αθήνας. Το 1865 πέθανε αφήνοντας ένα μεγάλο χρηματικό ποσό, που χρηματοδότησαν τους αγώνες του 1870 και 1875 που πραγματοποιήθηκαν στο Παναθηναϊκό Στάδιο που επίσης αναστύλωσε.Οι Ζάππειοι αγώνες του 1859, 1870 και 1875 ήταν επίσης διεθνείς αφού συμμετείχαν αθλητές από την Ελλάδα και από την Οθωμανική αυτοκρατορία. Ο Ζάππας αναβιώνοντας τους Ολυμπιακούς Αγώνες για πρώτη φορά από την Αρχαιότητα, έθεσε τη βάση για τους μεγάλους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896 από το βαρώνο Πιέρ ντε Κουμπερτέν και τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή που ιδρύθηκε το 1894. Ο Ζάππας επίσης χρηματοδότησε τη δημιουργία του Ζαππείου μεγάρου που χρησιμοποιήθηκε για τους αγώνες ξιφασκίας στους Ολυμπιακούς αγώνες του 1896 και ως κέντρο τύπου στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004.